اجازه بدهید یک چیز را واضح بگوییم: چیزی به اسم برنزه شدن بی خطر وجود ندارد. وقتی زیر آفتاب می خوابید خودتان را در معرض مشکلات زیر قرار می دهید:

- ایجاد لک روی پوست و پیری زودرس پوست

- ایجاد سوختگی های دردناک

- ایجاد سرطان پوست

امسال 10 هزار مورد جدید از سرطان پوست گزارش شده است که اکثر آنها مربوط به افرادی بوده که زیر آفتاب مراقبت خوبی از پوست خود نداشته اند. اما چطور می توانیم تقریباً و نسبتاً بی خطر برنزه شویم؟

زبان آنرا بیاموزید

اولین قدم این است که با برخی واژه ها و اصطلاحات خاص این موضوع آشنا شوید. تعریف کردن واژه “برنزه کردن” آنقدرها هم بی استفاده نیست. برنزه شدن زمانی اتفاق می افتد که پوست پرتوهای فرابنفش (که معمولاً اشعات UV نامیده می شود) را جذب کند. در واکنش به این اشعات، پوست ماده ای به نام ملانین تولید می کند که لایه بیرونی پوست را تیره می کند. بااینکه خیلی ها تصور می کنند که برنزه شدن ما را سالمتر نشان می دهد اما درواقعیت برنزه شدن نشانه این است که پوست آسیب دیده است. درست مثل مراحل اولیه سوختگی است.

“شاخص UV” واژه ای فرضی است که به راه تعیین میزان اصابت اشعات UV به سطح زمین در یک زمان خاص از روز توسط دانشمندان اطلاق می شود. UV نوری نامرئی است که همیشه وجود دارد اما در درجات و شدت های مختلف. در کل دو نوع اشعه UV وجود دارد: UVA و UVB. هر دو آنها بد هستند به همین دلیل حتماً مواد برنزه کننده تان باید در برابر هر دو آنها محافظت داشته باشد.

شاخص واقعی از 0 تا 10 تعیین می شود، به همین دلیل روزی که قصد آفتاب گرفتن دارید بد نیست که از شبکه های هواشناسی شاخص UV آن روز را چک کنید. هرچه رقم بالاتر باشد یعنی میزان قرار گرفتن شما در معرض پرتوهای فرابنفش یشتر خواهد بود. بنابراین در روزهایی که شاخص UV بالاست باید خیلی مراقب خورشید باشید. اگر به مدت زیادی زیر آفتاب بمانید، مطمئناً شدیداً سوخته و پوست خواهید انداخت.

SPF یعنی عامل محافظت از خورشید. همه کرم های ضدآفتاب یک عددی بین 4 تا 30 ارائه می کنند و شما باید ببینید که کدام برای شما مناسب تر است. اکثر متخصصین پوست توصیه میکنند که از کرم های ضدآفتاب با SPF حداقل 15 استفاده کنید. اما میزان محافظتی که یک فرد نیاز دارد معمولاً به سابقه آفتاب گرفتن او بستگی دارد. برای مثال، افرادیکه رنگ پوست روشنی دارند حتماً باید از کرم هایی با SPF30 استفاده کنند درحالیکه برای آنها که رنگ پوست تیره تری دارند، ضدآفتاب با SPF 4 هم کافی است. بهتر است از متخصص پوست سوال کنید که چه میزان SPF برای پوست شما مناسب است. این اطلاعات را می توانید از داروخانه ها هم دریافت کنید.

احتمال خطر خود را ارزیابی کنید

ازآنجا که هدف شما برنزه شدن است نه سوختن، چند دقیقه را باید صرف ارزیابی میزان خطری که متوجهتان است بکنید.

اول باید تعیین کنید که چه نوع پوستی دارید. آنهها که پوست و چشم های روشن دارند باید بیشتر مراقب آفتاب سوختگی باشند. اکثر این افراد تا 15 دقیقه هم ممکن است بسوزند. هرچه تیره تر باشید، می توانید مقدار بیشتری از نور خورشید را بدون سوختگی تحمل کنید.

بعد باید ببینید تا چه میزان به خط استوا نزدیک هستید. نگران نباشید؛ لازم نیست طول و عرض دقیق را محاسبه کنید. همین کافی است که بدانید هرچه به خط استوا نزدیک تر باشید، احتمال سوختگی از آفتاب هم در شما بالاتر می رود.

وقتی به ارتفاعات بالا سفر می کنید نیز باید خیلی مراقب باشید. هر 1000 فوت که بالا می روید، پرتوهای UV 5 درصد افزایش می یابند.

لیستی از کلیه داروهایی که مصرف می کنید تهیه کنید. اکثر داروها حاوی مواد شیمیایی هستند که باعث می شود پوست به اشعه UVحساس تر باشد. برای مثال، آنتی بیوتیک ها، آنتی هیستامین ها، قرص های ضد بارداری، قرص های ضد افسردگی و اکثر داروهای مخصوص جوش و آکنه باعث می شوند پوستتان به جای اینکه برنزه شود، بسوزد. اگر تصور می کنید که برخی از داروهایی که استفاده می کنید جزء ایندسته از داروها هستند، باید از کرم ضد آفتابی با SPF بالاتر استفاده کنید.

برای جلوگیری از آفتاب سوختگی احتیاط کنید

هدف این است که ایمن و بی خطر برنزه شوید اما ازآنجا که می دانیم چنین چیزی غیرممکن است حداقل می توانیم ببینیم که چطور می توانیم از سوختگی جلوگیری کنیم. خیلی ها باور دارند که آفتاب سوختگی بعدها به برنزگی تبدیل می شود. این به هیچ وجه واقعیت ندارد. آفتاب سوختگی درواقع دسته ای رگ خونی شکسته شده است که روی برنزگی ایجاد می شود. بااینکه ابتلا به آفتاب سوختگی قبل از سن 21 خیلی بد است و احتمال ابتلا به سرطان پوست را بالا می برد اما آفتاب سوختگی در هر سنی می تواند خطرات جبران ناپذیری برایتان به همراه داشته باشد. این عوارض جانبی عبارتند از کم شدن رطوبت پوست، از بین رفتن قابلیت ارتجاعی پوست و ایجاد لک بر روی پوست. بنابراین اگر می خواهید سالم و بی خطر برنزه شوید باید برخی احتیاطات را مد نظر قرار دهید:

سعی کنید بین ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر از خورشید دوری کنید چون در این ساعات اشعه UV در بیشترین حد است.

حتماً از کرم ضدآفتاب ضد آب استفاده کنید. اگر فکر می کنید چون ممکن است شنا کنید به ضد آفتاب نیاز ندارید باید در فکرتان تجدید نظر کنید. اشعات UV تا 9 فوت زیر آب نیز نفوذ می کنند.

هر 20 دقیقه یکبار ضد آفتاب خود را تجدید کنید.

حتی در روزهایی که به نظر ابری می رسند نیز ضدآفتاب بزنید چون ابرها فقط می توانند جلوی 20 درصد اشعات را بگیرند.

لباسهایی که می پوشید هممی تواند بر سوختن یا برنزه شدن شما تاثیر بگذارد. وقتی شنا می کنید بهتر است از لباسهای گشادتر استفاده کنید که شفاف نباشند. بهتر است از رنگ های روشن استفاده کنید چون رنگ های تیره نور خورشید را جذب می کنند. اکثر متخصصین پوست توصیه می کنند زیر آفتاب حتماً از کلاه استفاده کنید.

البته عینک آفتابی را نباید فراموش کنید. مهم نیست عینگ آفتابی که میخرید حتماً گران باشد فقط کافی است که از چشمانتان در برابر اشعات UVA و UVB محافظت کند. قرار گرفتن چشمها در برابر آفتاب می تواند موجود کم شدن بینایی و آسیب به قرنیه شود.

بد نیست سری به سالن های برنزه کردن بزنید

برای برنزه شدن مصنوعی لازم است که به یکی از سالن هایی که دارای چنین امکاناتی هستند رفته و برای مدت مشخصی در یک اتاق دربسته روی تخت های مخصوص سولاریوم بخوابید. در این تخت ها معمولاً از فن استفاده می شود که خیلی گرمتان نشود. این روش راهکار بسیار خوبی برای برنزه شدن است بدون اینکه نگران آفتاب سوختگی باشد. اما باز هم باید احتیاطاتی را مد نظر قرار دهید:

تمیزی و نظافت سالن اهمیت بسیار زیادی دارد و دقت کنید حتماً به سالن هایی بروید که تخت ها را ضدعفونی می کند.

سالن باید فرمی به شما داده تا توسط آن نوع پوستتان را آنالیز کند. پر کردن این فرم کمتر از یک دقیقه زمان می برد و برای تعیین واکنش پوستتان به برنزه شدن استفاده می شود.

اگر از داروهای خاصی استفاده می کنید حتماً آنرا با کارکنان سالن درمیان بگذارید. این داروها ممکن است بر حساسیت شما به تخت های برنزه اثر بگذارد.

از عینک های مخصوص استفاده کنید. این عینک ها کاسه چشمانتان را محافظت کرده و از آنجا که پلک ها برنزه نمی شوند، متوجه نخواهید شد که اصلاً عینک روی چشمتان بوده است.

اکثر متخصصین پوست و سلامت اعتقاد دارند که تخت های برنزه احتمال ابتلای فرد به سرطان پوست را بالا می برند. وقتی فرد از این روش برای برنزه شدن استفاده می کند اکثر لایه های پوست او خیلی بیشتر از زمانی که آفتاب می گیرد تخریب می شوند. اما باز هم اگر می خواهید خود را در معرض چنین خطری قرار دهید، باید بگوییم که سولاریوم هم فوایدی دارند. شما می توانید نوع اشعه فرابنفشی که پوستتان دریافت می کند را تعیین کنید، دچار آفتاب سوختگی نخواهید شد و روند پیشرفتتان تحت کنترل خواهد بود.

از اتو برنز استفاده کنید

اتو برنزها به خاطر حالت مصنوعی که روی پوست ایجاد می کند کمتر مورد استقبال قرار می گیرد اما اخیراً با پیشرفت هایی که این محصولات داشته اند نتیجه بسیار بهتری عایدتان می کند. خیلی از این اتو برنزها حتی SPF هم دارند، به پوست آسیب نمی زنند، و می توانید همان رنگ برنز مورد علاقه تان را ایجاد کنید. این اتو برنزها به شکل ها مختلف نیز موجود هستند: ژل، لوسیون و اسپری. اما دقت کنید چون پوستتان رنگ برنز دارد دلیل نمی شود که از ضدآفتاب دیگر استفاده نکنید. هر زمان که خواستید زیر آفتاب بروید حتماً ضدآفتاب بمالید.

استفاده از اتو برنزها بسیار ساده است. ابتدا لازم است که پوستتان را لایه برداری کنید. یعنی همه سلولهای مرده روی پوست را از بین ببرید. اینکار باعث می شود ماده برنز کننده عمیق تر اثر کند. برای لایه برداری می توانید از محصولات مخصوص اینکار که در داروخانه ها و فروشگاه های آرایشی-بهداشتی موجود هستند استفاده کنید.

قبل از مالیدن اتو برنز روی پوست حتماً پوستتان باید کاملاً خشک باشد. اگر پوستتان رطوبت داشته باشد، ماده اتوبرنز خوب اثر نخواهد کرد.

هنگام استفاده از اتو برنز بهتر است از یک جفت دستکش جراحی، ترجیحاً لاتکس، استفاده کنید تا روی دستتان لک نیفتد. اگر از کرم های اتو برنز استفاده می کنید، سعی کنید کرم را رو به بالا روی پوست بمالید، به جز در قسمت سینه. در قسمت سینه بهتر است کرم را افقی بمالید تا پوشش بهتری بدهد. روی مفاصل، مثل زانو و آرنج مقدار کمتری از ماده اتوبرنز بمالید تا بیش از حد سیاه نشوند.

20 تا 25 دقیقه صبر کنید و بعد خواهید دید که انگار  روزهاست که آفتاب می گیرید.